محمد همتی؛ رحیم حمزه پوری؛ ایمان اکبری
چکیده
حصول روش‌های مناسب و دقیق در پیش‌بینی بار رسوبی رودخانه‌ها به دلیل اثرات منفی آن بر روی شاخص‌های کیفی آب، تقلیل گنجایش مخازن و تغییر در مورفولوژی رودخانه‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. همچنین بار رسوبی معلق در رودخانه‌ها معمولاً با استفاده از روش‌های هیدرولوژیک تعیین می‌گردد. هدف تحقیق حاضر ارتباط بار معلق رسوب به پارامترهای ...
بیشتر
حصول روش‌های مناسب و دقیق در پیش‌بینی بار رسوبی رودخانه‌ها به دلیل اثرات منفی آن بر روی شاخص‌های کیفی آب، تقلیل گنجایش مخازن و تغییر در مورفولوژی رودخانه‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. همچنین بار رسوبی معلق در رودخانه‌ها معمولاً با استفاده از روش‌های هیدرولوژیک تعیین می‌گردد. هدف تحقیق حاضر ارتباط بار معلق رسوب به پارامترهای هیدرولیکی، هیدرولوژیکی و مورفولوژی رودخانه میباشد. برای رسیدن به این هدف از روش تحلیل ابعادی استفاده گردید. دادههای اندازهگیری شده از دو ایستگاه هیدرومتری بر روی رودخانه باراندوز در حوضه آبریز مرکزی دریاچه ارومیه جهت استخراج روابط غیرخطی برای پیش‌بینی بار رسوبی معلق مورد استفاده قرار گرفت. ارزیابی مقادیر برآوردی رابطه جدید در مقایسه با دادههای اندازهگیری شده نشان داد که میزان خطای متوسط معادله نهایی در برآورد بار رسوبی معلق در حدود 25 درصد میباشد که نشاندهنده دقت مناسب رابطه حاصله در برآورد بار رسوبی در رودخانه‌ها است.
مصطفی نشاسته گر؛ سعید هاشمی حلوایی؛ سید علی اکبر صالحی نیشابوری
چکیده
در بحث مدیریت سیلاب، استفاده از فیوز پلاگ‌های خاکی و سیل بندها امر بسیار مهمی بشمار می‌آید. فیوز پلاگ خاکی از روگذری ناگهانی سدها و سیل بندهای موجود در برابر سیل های ناگهانی جلوگیری نموده و اجازه تخلیه جریان های مازاد را در هنگام سیلاب میدهد. در این تحقیق با مدلسازی آزمایشگاهی فیوز پلاگ خاکی همگن با هدف بررسی نحوه ...
بیشتر
در بحث مدیریت سیلاب، استفاده از فیوز پلاگ‌های خاکی و سیل بندها امر بسیار مهمی بشمار می‌آید. فیوز پلاگ خاکی از روگذری ناگهانی سدها و سیل بندهای موجود در برابر سیل های ناگهانی جلوگیری نموده و اجازه تخلیه جریان های مازاد را در هنگام سیلاب میدهد. در این تحقیق با مدلسازی آزمایشگاهی فیوز پلاگ خاکی همگن با هدف بررسی نحوه تخریب سازه فیوز پلاگ خاکی و چگونگی گسترش شکاف در آن بر اثر روگذری جریان در نتیجه تغییر در ابعاد کانال هادی، به مطالعه نرخ افزایش ارتفاع آب در پشت سازه و تغییر در ارتفاع پرداخته شده است که در مجموع 36 عدد آزمایش انجام و مشخصات تخریب آن‌ها تحلیل شد. تحلیلهای 3 بعدی از شکاف فیوز پلاگ خاکی بعد از روگذری آب از آن انجام گرفت که این تحلیل ها شامل نرخ گسترش شکاف، برداشت شکل شکاف و نحوه گسترش شکاف میباشد. نتایج به دست آمده از تحلیل شکاف نشان داد که فرآیند تخریب فیوز پلاگ در 3 مرحله انجام میگیرد. همچنین مدت زمان شکافتن کامل شکاف بین 40 تا 55 ثانیه در حالتهای مختلف ثبت شد. نتایج بررسی نرخ بازشدگی شکاف نشان داد که در حدود ثانیه 20 نقطه عطفی در نمودارها مشاهده می‌شود که نشان دهنده کاهش نرخ بازشدگی در مرحله دوم به دلیل فرآیند زیرشویی اطراف کانال هادی است.
مهرنوش دهقانیان؛ حسن طباطبایی؛ حسین شیرانی
چکیده
برای افزایش بهره‌وری محصولات کشاورزی و بهبود ویژگی‌های خاک از کود حیوانی استفاده می‌شود. ریزجانداران بیماری‌زای موجود در کود دامی سبب آلودگی محیط زیست می‌شود. لذا نیاز است اثر دانه‌بندی کود گاوی بر ویژگی‌های فیزیکی مانند هدایت هیدرولیکی و آب‌گریزی کود بررسی شود تا مبنایی برای سایر پژوهش‌های آلودگی منابع آب و خاک قرار گیرد. ...
بیشتر
برای افزایش بهره‌وری محصولات کشاورزی و بهبود ویژگی‌های خاک از کود حیوانی استفاده می‌شود. ریزجانداران بیماری‌زای موجود در کود دامی سبب آلودگی محیط زیست می‌شود. لذا نیاز است اثر دانه‌بندی کود گاوی بر ویژگی‌های فیزیکی مانند هدایت هیدرولیکی و آب‌گریزی کود بررسی شود تا مبنایی برای سایر پژوهش‌های آلودگی منابع آب و خاک قرار گیرد. هدف این پژوهش بررسی اثر اندازه کود گاوی بر هدایت هیدرولیکی اشباع و آب‌گریزی کود گاوی میباشد. بدین منظور چهار تیمار دانه‌بندی (2-1D1:، 1- 5/0D2:، 5/0- 25/0D3: و کوچکتر از 25/0> میلیمتر D4:) تهیه شد. هدایت هیدرولیکی اشباع با روش بار ثابت و آزمایش آب‌گریزی با روش زمان نفوذ قطره آب انجام شد نتایج به دست آمده نشان داد با کاهش اندازه ذرات کود گاوی هدایت هیدرولیکی اشباع به صورت معنی‌داری در سطح آماری 1 درصد کاهش می‌یابد. به ترتیب بیشترین و کمترین هدایت هیدرولیکی اشباع مربوط به تیمار D4 با هدایت هیدرولیکی 6/1 سانتیمتر بر دقیقه و D1 با هدایت هیدرولیکی 063/0 سانتیمتر بر دقیقه بود. دلیل این امر، کاهش اندازه منافذ در دانه‌بندی‌های کوچک میباشد. کاهش اندازه ذرات کود گاوی موجب افزایش آب‌گریزی می‌شود. به ترتیب بیشترین و کمترین درجه آب‌گریزی مربوط به تیمار D1 و تیمار D4 میباشد. دلیل این امر، وجود ذرات میکروبی غنی از اسیدهای چرب در تیمارهای دانه‌بندی کوچکتر میباشد. به نظر می‌رسد که استفاده از کود گاوی درشت دانه در کشاورزی به دلیل هدایت هیدرولیکی بالاتر و عدم آب‌گریزی گزینه مناسب‌تری نسبت به کود گاوی ریزدانه باشد.
علی رحیم زاده اشکلک؛ علی شاهنظری؛ قاسم آقاجانی
چکیده
کمبود منابع آب از یک سو و نیاز به تولید مواد غذایی از سوی دیگر باعث عدم مدیریت صحیح در زمینه توزیع آب در کشاورزی شده است. هدف این پژوهش بررسی موانع پیش‌رو در تشکیل تشکّل‌های آب‌بران به‌عنوان راهکاری برای استفاده بهینه از منابع آبی موجود میباشد تا با مشارکت ذینفعان از مصرف بیرویه آب جلوگیری کند. تشکّل های آب‌بران اولین شکل ...
بیشتر
کمبود منابع آب از یک سو و نیاز به تولید مواد غذایی از سوی دیگر باعث عدم مدیریت صحیح در زمینه توزیع آب در کشاورزی شده است. هدف این پژوهش بررسی موانع پیش‌رو در تشکیل تشکّل‌های آب‌بران به‌عنوان راهکاری برای استفاده بهینه از منابع آبی موجود میباشد تا با مشارکت ذینفعان از مصرف بیرویه آب جلوگیری کند. تشکّل های آب‌بران اولین شکل از رهیافت مدیریت مشارکتی در بخش آبیاری است و نقش کلیدی آن‌ها در مدیریت بهینه مصرف آب کشاورزی انکارناپذیر است. در این مطالعه برای بررسی موانع پیش‌رو در تشکیل تشکّل‌های آب‌بران از سه تشکّل تأسیس شده پایلوت در حوزه شبکه آبیاری سفیدرود استفاده گردید. جامعه آماری اعضای تشکّل‌های آب‌بران حوزه سفیدرود تعریف شد که با استفاده از پرسشنامه های با ضریب آلفای کرونباخ 9/0 به تعداد 62 مورد، از طریق روش پرسشگر فعال، روند شکل‌گیری تشکّل‌ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد تشکیل تشکّل‌ها میتواند روند مثبتی را در بهبود شرایط آب‌بران ایجاد کند. طبق نتایج به‌دست‌آمده، اثرگذارترین شاخص مربوط به شاخص‌های اجتماعی با وزن 312/0، شاخص پایداری با وزن 298/0 و ارتباطات با وزن 211/0 و کم اثرترین شاخص‌ها مربوط به شاخص تعریف وظایف با وزن 13/0 و شاخص زمان با وزن 14/0 بود. همچنین می‌توان در مناطقی که ظرفیت و شرایط پذیرش طرح را دارند به‌صورت پایلوت از تشکّل‌ها استفاده نمود و با داشتن یک نمونه موفق، سایر کشاورزان را تشویق به مشارکت در تشکیل تشکّل‌ها کرد.
عبدالجبار پژاوه؛ سعید بازگیر؛ حسین محمدی
چکیده
مناطق پرورش موز در اقلیمهای نیمه گرمسیری بین 20 تا 30 درجه شمالی یا جنوبی خط استوا واقع شده است و با توجه به اینکه استان سیستان و بلوچستان در عرض جغرافیایی 25 تا 31 درجه شمالی قرار گرفته است، میتواند برای کشت موز مناسب باشد. در همین راستا هدف اصلی این پژوهش شناسایی توان اقلیمی استان سیستان و بلوچستان برای کشت درخت موز با استفاده از ...
بیشتر
مناطق پرورش موز در اقلیمهای نیمه گرمسیری بین 20 تا 30 درجه شمالی یا جنوبی خط استوا واقع شده است و با توجه به اینکه استان سیستان و بلوچستان در عرض جغرافیایی 25 تا 31 درجه شمالی قرار گرفته است، میتواند برای کشت موز مناسب باشد. در همین راستا هدف اصلی این پژوهش شناسایی توان اقلیمی استان سیستان و بلوچستان برای کشت درخت موز با استفاده از نمایههای اقلیم کشاورزی است. در این پژوهش نمایههای درجه روزهای رشد، درجه روزهای موثر بیولوژیکی، مجموع دماهای فعال، اختلاف تجمعی دما، کمبود فشار بخار آب و تبخیر و تعرق پتانسیل با استفاده از دو روش سلسله مراتبی و منطق بولین اقلیم استان مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد با روش سلسله مراتبی 17 درصد از مساحت استان (شهرستان های دشتیاری، چابهار، کنارک و زرآباد و بخش هایی از جنوب شهرستانهای راسک، قصرقند و نیکشهر) برای کشت موز بسیار مناسب و 8 درصد برای کشت موز مناسب میباشد (نیمه شمالی شهرستانهای سرباز، راسک و نیکشهر). همچنین نتایج این پژوهش نشان داد در منطق بولین 10 درصد از مساحت منطقه مورد مطالعه (شهرستانهای دشتیاری، چابهار، کنارک و زرآباد و بخشهایی از جنوب شهرستانهای راسک، قصرقند و نیکشهر) برای کشت درخت موز در استان مناسب میباشد. مناطق کشت موز در حال حاضر کمتر از 1 درصد مساحت استان میباشد که با نتایج این پژوهش تطابق ندارد. بنابراین بر اساس نتایج این پژوهش میتواند مناطق زیر کشت موز در استان افزایش یابد.
اسماعیل ادیب مجد؛ رسول میر عباسی نجف آبادی؛ مهدی اسدی آقبلاغی؛ سید حسن طباطبائی
چکیده
تبخیرتعرق مرجع (ET0)، حداکثر مقدار آب خروجی برای یک پوشش گیاهی به‌خصوص (مثل چمن، یونجه یا یک سطح کشت استاندارد) است. تاکید فائو 56، بر اندازهگیری پارامترهای هواشناسی در ارتفاع دو متری بالای چمن سبزی است که در سطح وسیع کشت شده، زمین را به طور کامل پوشانده و فاقد کمبود آب باشد. رابطه پنمن مانتیث فائو (PMFAO) برای محاسبه ET0 پیشنهاد شد. در ایستگاه‌های ...
بیشتر
تبخیرتعرق مرجع (ET0)، حداکثر مقدار آب خروجی برای یک پوشش گیاهی به‌خصوص (مثل چمن، یونجه یا یک سطح کشت استاندارد) است. تاکید فائو 56، بر اندازهگیری پارامترهای هواشناسی در ارتفاع دو متری بالای چمن سبزی است که در سطح وسیع کشت شده، زمین را به طور کامل پوشانده و فاقد کمبود آب باشد. رابطه پنمن مانتیث فائو (PMFAO) برای محاسبه ET0 پیشنهاد شد. در ایستگاه‌های هواشناسی کشاورزی که محصور در مناطق تحت کشت ساخته می‌شوند، دستگاه‌های اندازهگیری برخلاف ایستگاه‌های سینوپتیک شرایط هواشناسی مشابه با گیاهان پیرامون ایستگاه را ثبت می‌کنند. ازاین‌رو در گزارش فائو، روش جایگزین برای محاسبه ET0 توصیه نمی‌شود. در پژوهش حاضر روش هارگریوز_سامانی (HS) و روش PMFAO، در دوره زمانی 25 ساله از 1995 تا 2019 به صورت روزانه در حوضه زاینده‌رود (29 ایستگاه) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد در گام زمانی روزانه اختلاف دو روش زیاد (ضریب نش از 63/0 تا 87/0) است. در گام ماهیانه، اختلاف دو روش به‌طورکلی قابل اغماض است (ضریب نش از 8/0 تا 96/0). در گام‌های سالانه (ضریب نش بالای 8/0) نتایج دو روش بسیار نزدیک به هم هستند. ولی در ایستگاه‌های مختلف رفتار مشابهی دیده نشد. به‌عنوان مثال در ایستگاه کبوترآباد برعکس ایستگاه شرق اصفهان همواره ET0 به روش HS از PMFAO بیشتر است. بنابراین در عمل برای تخمین ET0 به روش HS توصیه می‌شود حداقل با نزدیک‌ترین ایستگاه سینوپتیک و با روش PMFAO صحت سنجی شده و پس از ارزیابی به کار گرفته شود.
زهرا مرتضوی؛ مرضیه محسنی
چکیده
منابع آبزیرزمینی به عنوان دومین منبع آب شیرین موجود در جهان بعد از یخچال ها به شمار می آیند. کمبود آب و عدم اتخاذ مدیریت صحیح منابع آب، باعث ایجاد خشکسالی و در نتیجه بحران های آبی شدید در نقاط مختلف جهان و کشور ایران شده است. اضافه برداشت از مخازن آبزیرزمینی آبخوان میناب موجب شده که میزان تغذیه ورودی به آبخوان جوابگوی ...
بیشتر
منابع آبزیرزمینی به عنوان دومین منبع آب شیرین موجود در جهان بعد از یخچال ها به شمار می آیند. کمبود آب و عدم اتخاذ مدیریت صحیح منابع آب، باعث ایجاد خشکسالی و در نتیجه بحران های آبی شدید در نقاط مختلف جهان و کشور ایران شده است. اضافه برداشت از مخازن آبزیرزمینی آبخوان میناب موجب شده که میزان تغذیه ورودی به آبخوان جوابگوی میزان برداشت نباشد و درنتیجه سطح آب زیرزمینی آبخوان افت کند. یکی از اهداف مطالعات هیدروژئولوژی، پیش بینی رفتار جریان آبزیرزمینی به منظور مدیریت بهینه منابع آبزیرزمینی میباشد. لذا در پژوهش حاضر، مدلسازی کمی و کیفی آبخوان میناب با استفاده از نرمافزار GMS 7.1 انجام شد. مدلسازی کمی جریان آبزیرزمینی در حالت ماندگار برای مهر 1381 و در حالت غیرماندگار برای سال آبی 1382-1381در قالب کد MODFLOW اجرا شد. با انجام فرایند واسنجی، مقدار RMSE برای محاسبه سطح آبزیرزمینی در مدل ماندگار و غیرماندگار، به ترتیب268/0 و 25/0 متر برآورد گردید. با توجه به نتایج بدست آمده، میزان افت متوسط سالانه سطح آبزیرزمینی آبخوان پس از یک سال برداشت، حدود 02/0 متر بدست آمد. مدل کیفی جریان آبزیرزمینی به منظور برآورد تغییرات TDS با استفاده از کد MT3DMS برای دوره یک ساله و براساس نتایج بدست آمده از مدل کمی اجرا گردید. پس از اجرا و واسنجی مدل کیفی، مقدارRMSE و MAE در برآورد TDS، به ترتیب، ppm 345/4 و ppm 357/2 بدست آمد. نتایج بدست آمده نشان داد که TDS در طول دوره مدلسازی روندی افزایشی داشته است.
مرتضی صمدیان؛ یعقوب آژدان؛ محمد اشرفی قشلاقی
چکیده
نظام بهره‌برداری از شبکه‌های آبیاری و زهکشی میتواند در انتخاب نوع ابزار اندازهگیری و بهره‌برداری آن مؤثر باشد. انتخاب ابزارهای اندازهگیری جریان به عواملی مانند دقت مورد نیاز، هزینه، الزامات حفاظتی و نگهداری، ملاحظات هیدرولیکی، تطبیق با شرایط بهره‌برداری و ... بستگی دارد. هدف از این تحقیق مقایسه کاربردی روش‌های مختلف اندازهگیری ...
بیشتر
نظام بهره‌برداری از شبکه‌های آبیاری و زهکشی میتواند در انتخاب نوع ابزار اندازهگیری و بهره‌برداری آن مؤثر باشد. انتخاب ابزارهای اندازهگیری جریان به عواملی مانند دقت مورد نیاز، هزینه، الزامات حفاظتی و نگهداری، ملاحظات هیدرولیکی، تطبیق با شرایط بهره‌برداری و ... بستگی دارد. هدف از این تحقیق مقایسه کاربردی روش‌های مختلف اندازهگیری پارامترهای هیدرولیکی جریان در شبکه‌های آبیاری در حال بهره‌برداری به منظور تعیین مناسب‌ترین ابزار جهت اندازهگیری دبی میباشد. در این تحقیق دستگاه مکانیکی مولینه (MO)، دستگاه الکترونیکی دبی سنج پرتابل التراسونیک مجهز به ارتفاع‌سنج فشاری (CC) و دستگاه الکترونیکی دبی سنج راداری مجهز به ارتفاع‌سنج التراسونیک (OFR) در یک نقطه مشترک و ثابت در کانال ساحل چپ شبکه آبیاری و زهکشی مهاباد (LMC) در سه تراز سطح آب 6/0، 1 و 2/1 متری مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد تغییرات متوسط دبی محاسباتی ادوات اندازهگیری MO، CC و OFR در تراز 6/0 و 1 متری در حدود 23% گردید. در تراز 2/1 متری به دلیل افزایش گذر حجمی جریان، تشکیل امواج سطحی و الگوی جریان مناسب؛ تغییرات دبی دستگاه‌های OFR و CC کمتر از 5% بوده که بر اساس ماهیت سنجش تجهیزات نشان از دقت قابل قبول هر دو میباشد. ضمناً می‌توان اذعان نمود که دستگاه OFR با کالیبراسیون دوره‌ای توسط دستگاه CC میتواند به‌عنوان ابزاری مفید در سنجش پارامترهای دبی، سرعت و ارتفاع سطح آب استفاده گردد.